جایزه نوبل فیزیک ۲۰۱۹ به کیهان‌شناسان رسید

کمیته داوران نوبل فیزیک روز سه‌شنبه ۱۶ مهر  در استکهلم سوئد اعلام کرد نیمی از جایزه ۹ میلیون کرونی (۷۳۸ هزار پوندی) ‌ نوبل فیزیک به جیمز پیبل به خاطر کشف‌های نظریش در زمینه کیهان‌شناسی فیزیکی و نیم دیگر آن به طور مشترک به میکل مایور از دانشگاه ژنو سوئیس و دیدیه کوئلوز از دانشگاه ژنو سوئیس و دانشگاه کمبریج بریتانیا برای کشف یک سیاره خارجی که به دور یک ستاره شبیه خورشید می‌چرخد، اهدا می‌شود. حدود ۴۰۰ هزار سال بعد از مهبانگ، کیهان شفاف شد و پرتوهای نور توانستند در فضا به حرکت درآیند. حتی امروز این پرتوهای باستانی باقیمانده از مهبانگ در اطراف ما هستند. جیمز پیبلز با استفاده از ابزارها و محاسبات نظری توانست این ردپاهای باقیمانده از دوران نوزادی جهان را تفسیر و فرآیندهای فیزیکی جدیدی را کشف کند.

چارچوب نظری که که جیمز پیبلز در طول دو دهه از میانه دهه ۱۹۶۰ به بعد ایجاد کرد، اساس درک جدید از تاریخ کیهان از زمان مهبانگ تا زمان حاضر است. کار پیبلز به کشف این موضوع انجامید که فقط پنج درصد از ماده و انرژی موجود در کیهان برای ما شناخته شده است و ۹۵ درصد بقیه از ماده تاریک و انرژی تاریک ناشناخته تشکیل می‌شود.

مدل مهبانگ نخستین لحظات عمر جهان را در تقریبا ۱۴ میلیارد سال،  هنگامی که جهان داغ و متراکم بود، توصیف می‌کنند. از آن به بعد جهان به طور مداوم در حال انبساط بوده است و بزرگتر و سردتر شده است.

میکل مایور و دیدیه کوئلوز نیز در اکتبر ۱۹۹۵ کشف نخستین سیاره خارج از منظومه شمسی یا «سیاره خارجی» را اعلام کردند که در کهکشان راه شیری ما به دور یک ستاره شبیه به خورشید می‌چرخد. این دانشمندان در رصدخانه هوت - پروونس در جنوب فرانسه با استفاده از وسائلی که مخصوصا ساخته شده برای این منظور توانستند سیاره ۵۱ پگاسی بی را مشاهده کنند که یک کره گازی است که شبیه سیاره مشتری، بزرگترین سیاره منظومه شمسی است.

این کشف به انقلابی در ستاره‌شناسی انجامید و پس از آن بیش از ۴۰۰۰ سیاره خارجی در کهکشان راه شیری شناخته شدند.