پخت سمنو با زغال برای هزار نفر | اهالی افجه چگونه این خوراکی مقوی را می‌پزند؟

به گزارش همشهری آنلاین، آقا سید، از صبح زود پای دیگ ایستاده و مشغول هم زدن سمنوست؛ دیگی بسیار بزرگ روی زغال که به گفته آقا موسی چیزی حدود هزار نفر قرار است از این سمنو بخورند. ملاقه‌های بزرگ چوبی نیز در کنار این دیگ گذاشته شده که باچند دقیقه دست گرفتن و هم زدن، سنگینی وزن آنها مشخص می‌شود.

خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید

هر کدام از اهالی خانه و همسایه‌های دور و نزدیک که از صبح به خانه معصومه خانم آمده‌اند یک گوشه کار را دست گرفتند. زن‌های خانه در بالکن مشغول پاک کردن سبزی و خرد کردن کاهو برای ناهار مهمانان هستند و مردها پای دیگ و هم زدن سمنو، آقا سید، از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین سمنوپزان افجه است و خیلی از اهالی افجه که فوت و فن پختن سمنو را بلد نیستند، از آقاسید خواهش می‌کنند برای پختن سمنو به منزلشان برود. او هم به دلیل مهارتش در پختن سمنو، ۵ سالی می‌شود که به دعوت فرهنگسرای خاوران در اسفند ماه به آنجا رفته و برای اهالی آنجا سمنو می‌پزد. ۲۰ سال تجربه پختن سمنو، آقا سید را یک سمنوپز حرفه‌ای کرده است.

دست خوب سیده خانم...

معصومه خانم نمونه‌ای از بانوان خونگرم روستای افجه است. به گفته او، این خانه، پانزدهمین سال پخت سمنو را به خود می‌بیند، آغازش از نذر پدربزرگ خاندان برای درمان بیماری‌اش شروع شده و حالا هرسال بهتراز سال گذشته برگزار می‌شود.   معصومه خانم وقتی در تدارک سور و سات ناهار مهمانان است از چگونگی پخت سمنو هم می‌گوید: «در افجه، سیده خانمی زندگی می‌کند که تقریباً همه اهالی روستا خیس کردن گندم برای جوانه زدن را به او می‌سپارند زیرا اعتقاد دارند دستش خوب است. پس از حدود ۱۰ روز که گندم‌های خیس خورده جوانه می‌زنند آنها را از سیده خانم گرفته و گندم‌ها را چرخ می‌کنند و ۳ بار آن را شست‌وشو می‌دهند تا شیره آن در بیاید و پس از آن تفاله‌اش را دور می‌ریزند شیره گندم را با آرد مخلوط می‌کنند و روی اجاق می‌گذارند. سمنو تقریباً ۱۵ ساعت باید روی آتش بماند و هم بخورد تا خوب پخته و قهوه‌ای رنگ شود» معصومه خانم در ادامه می‌گوید: «حداکثر زمان برای درآوردن شیره حدود ۶ ساعت است. در اینجا هیچ خانواده‌ای برای پخت سمنویش شکر نمی‌ریزد، سمنویی که بدون شکر پخته شود، طعم و رنگش، طبیعی است.»

نذری به نیت حضرت زهرا(س)

یکی از فامیل‌های نزدیک صاحبخانه همان‌طور که شعله زیر دیگ را باد می‌زند تا آتشش یکدست بماند می‌گوید: «برای پختن سمنویی به اندازه این دیگ حدود ۴۰‌کیلوگرم گندم و ۲۵‌کیلو آرد تهیه کرده‌ایم. مردم افجه برای این نذر هزینه می‌کنند و برایشان مقدار این هزینه اهمیتی ندارد. چون معتقدند این نذر مختص خانم حضرت زهرا(س) است و در آن برکت وجود دارد.» اهالی افجه معتقدند بر سر دیگ سمنو باید ذکر مصیبت حضرت همراه با حدیث کسا یا دعای توسل خوانده شود و هرکسی هر حاجتی دارد سمنو را هم بزند و دعا کند تا حاجتش را بگیرد.

با وضو، سمنو می‌پزیم

اهالی افجه معتقدند برای پخت سمنو با کیفیت بالا، باید نیتمان پاک باشد. آقاسید همان‌طور که در حال هم زدن سمنو است می‌گوید: «این سمنو به نیت حضرت زهرا(س) پخته می‌شود به همین دلیل با وضو سر دیگ می‌آییم و کسانی هم که کمک می‌کنند از اهالی خوب و خونگرم افجه هستند.» آقا سید در ادامه می‌گوید: «آنقدر پختن این نذر برای اهالی افجه اهمیت دارد که اگر هنگام پختش خدای نکرده غل و غشی باشد یا بخواهیم حساب و کتاب کنیم، آن سال، سمنو ازبین می‌رود و خوب نمی‌شود.» زمان‌های گذشته پخش سمنو در ظرف‌های مسی بسیار رسم بود و موقع برگرداندن کاسه آن را ازشیرینی‌های مخصوص افجه، نبات یا سیب و... پر می‌کردند و همین بده بستان حال و هوای مردم را خوب نگه می‌داشت. حالا این روزها پس از پختن، سمنو را در ظرف‌های یکبارمصرف می‌ریزند تا وسیله‌ای باشد برای راحتی افراد خانواده.